Program "Lubię warzywa" + wyniki

 

I zdarzyło się tak, że w trakcie zajęć z dziećmi odkryłam, że dzieci lubią warzywa. Szczególnie kiedy przyszło roztrząsać spór komu się należy ostatni kawałek pomidora i papryki. Może nie było to odkrycie na miarę nobla, ale dało do myślenia.

W akcie szaleństwa rozpoczęłam pisanie programu „Lubię warzywa”. Nie wierzę, w to że dzieci nie lubią warzyw, przecież widzę jak wcinają. Założyłam krótko i zwięźle: „dzieci lubią warzywa, lecz nie jedzą ich ponieważ ich nie dostają. Traktują je jak obcych z kosmosu, z którymi nie wiadomo co robić a dorośli ciągle dają do zrozumienia, że warzywa nie są smaczne nagradzając zjedzenie ich smakołykami czy tworząc wokół ich jedzenia aurę napięcia i nerwowości”

Program powstał. Składał się z metod modelowania zachowań i preferencji żywieniowych u dzieci oraz zestawu zajęć dydaktyczno edukacyjnych dotyczących zdrowego odżywiania się. Przed wdrożeniem programu należało przebadać dzieci „Ankietą preferencji żywieniowych” oraz poprosić rodziców o wypełnienie krótkich ankiet i dzienniczków żywienia. 

            Zaprosiłam więc rodziców i w krótkiej ankiecie zapytałam czy dzieci wg nich lubią warzywa, a jeśli nie to wg nich dlaczego. Odpowiedzi nie zaskoczyły mnie szczególnie dominowały opinię „Dzieci warzyw nie lubią” ewentualnie poprawniejsze politycznie „Na pewno są takie dzieci, które lubią warzywa, ale nie moje”, czy „Na pewno są takie warzywa, które są lubiane przez dzieci”. No i zonk, więc skąd ta wojna o warzywa??

Na pytanie dlaczego dzieci nie lubią warzyw pojawiła się odpowiedź „ponieważ ich nie dostają”. Hmm… no i co z tym zrobić.

            Jednak rodzice mieli całkowitą rację. Po analizie dzienniczków żywieniowych zapisanych mi przez rodziców zauważyłam, że dzieci rzeczywiście nie jedzą warzyw. Rodzice podawali warzywa dzieciom w 7% posiłków, które pojawiły się w dzienniczkach. A wiec rodzice mają rację: Dzieci nie lubią warzyw, ponieważ ich nie dostają. Wynik ten potwierdziły Ankiety preferencji żywieniowych dzieci- dzieci naprawdę nie lubią warzyw.

Program wystartował

Po sześciu miesiącach trwania programu zauważono wzrost preferencji żywieniowych u dzieci w zakresie spożywania warzyw. Wzrost spożycia warzyw dostarczanych dzieciom.

Program po raz pierwszy został zaprezentowany na forum na konferencji "Zdrowy styl życia w kontekście psychodietetyki"



Dla zainteresowanych przedstawiam wyniki programu

Podsumowanie programu „Lubię warzywa”

Ankiety

W wypełnianych ankietach 33% rodziców uznało, że dzieci lubią warzywa. 
Wymieniając powody dla których dzieci nie lubią warzyw, podali:
1.      Dzieci nie mają dostępu do warzyw (36%)
2.      Przeszkadza im specyficzny smak warzyw i ich twardość (23%)
3.      Dorośli nie jedzą warzyw przy dzieciach, brak modelowania zachowań (19%)
4.      Warzywa są zastępowane innymi przekąskami, słodkimi lub słonymi (10%)
5.      Przeszkadza wygląd warzyw (6%)
6.      Brak edukacji żywieniowej (3%)
7.      Nieuwzględnianie preferencji żywieniowych dzieci (3%)

Dzienniczki

Analizując dzienniczki żywieniowe wypełnione przez rodziców zaobserwowano, że  surowe warzywa pojawiają się w 7% posiłków zjadanych przez dzieci w domu, oraz w 34% posiłków zjadanych przez dorosłych.
Podsumowanie dzienniczków pokrywają się z wynikami analizy ankiet.

Program

Ekspozycja warzyw, możliwość kosztowania ich wpływa na preferencje żywieniowe dzieci. Po okresie ekspozycji dzieci częściej deklarują, że lubią dane warzywo. Dla zmiany preferencji żywieniowych nie jest wystarczająca sama edukacja żywieniowa.

Zgodnie z założeniem programu zauważono znaczny wpływ preferencji żywieniowych u dzieci, które miały możliwość codziennego spożywania warzyw.

Przed rozpoczęciem (w grudniu 2012) programu dzieci zostały przebadane „Ankieta preferencji żywieniowych”, w których dzieci oceniały produkt pod względem tego czy jest przez nie lubiany. Badanie „Ankietą preferencji żywieniowych” zostało powtórzone po zakończeniu programu w maju 2013r. Analizując wyniki badań  badań i zmiany preferencji dzieci, brano pod uwagę ile dzieci deklaruje, że lubi dane warzywo. Wyniki przedstawiono w formie procentowej.

Wyniki badań „Ankietą preferencji żywieniowych” w grupie badawczej
	grudzień 2012	maj 2013
pomidor	65%	95%
rzodkiewka	45%	80%
ogórek	75%	80%
papryka	50%	85%
machew	58%	80%
Wyniki są istotne statystycznie na poziomie 0,01

Wyniki badań „Ankietą preferencji żywieniowych” w grupie kontrolnej
	Grudzień 2012	Maj 2013
pomidor	37%	67%
rzodkiewka	29%	42%
ogórek	67%	54%
papryka	37%	54%
machew	83%	79%

W trakcie programu monitorowano także ilość spożycia warzyw. Zaobserwowano wzrost spożycia wszystkich warzyw poza rzodkiewką, której ilość pozostawała na podobnym poziomie przez cały czas trwania programu. Spożycie pozostałych warzyw wzrosło: ogórek o 48%, papryka o 150%, pomidor o 580% oraz marchew o 82% licząc stosunek zjadanych warzyw w ostatnim tygodniu trwania programu w stosunku do zjadania warzyw na początku programu. Wyniki te również potwierdzają fakt, jak ważna jest dostępność danych produktów do kształtowania dobrych nawyków żywieniowych u dzieci. Badanie potwierdziło również drugą hipotezę, mówiąca o tym, że sama edukacja dzieci w zakresie zdrowego odżywiania, oraz sporadyczny dostęp do warzyw nie jest wystarczające do kształtowania dobrych postaw w tym zakresie.

Analizując wyniki badań możemy założyć, iż najprostszą oraz najskuteczniejszą metodą kształtowania preferencji dzieci, jest ekspozycja wybranych produktów żywieniowych.